اکثر نویسندگان و افرادی که در حوزه نشر فعالیت دارند، صفحه آرایی کتاب را یک عنصر اساسی و تأثیرگذار برای جذب توجه خوانندگان می‌دانند.
درواقع به همان اندازه که طراحی یک جلد خوب و مناسب برای کتاب ضروری است، صفحات داخلی کتاب نیز باید ظاهر خوب و زیبایی داشته باشد.
امروز قصد داریم که موضوع صفحه‌آرایی کتاب را به صورت مختصر و جامع در این مقاله بیان کنیم.
همچنین شما عزیزان می‌توانید از برای ثبت سفارش خدمات صفحه آرایی در سایت نشرینو به بخش صفحه آرایی مراجعه کنید و از مهارت متخصصان مجمعه نشرینو بهره‌مند شوید.
صفحه‌آرایی کتاب چیست؟
صفحه آرایی کتاب به معنای انتخاب فونت مناسب برای کلمات، رعایت فاصله خطوط و حاشیه‌ها، طراحی گرافیکی صفحات، انتخاب درست تصاویر و جاگذاری مناسب آن، رعایت اندازه مناسب پاراگراف‌ها و… است. به‌طورکلی هر فعالیتی که برای باکیفیت‌تر کردن طراحی صفحات کتاب انجام می‌شود تا با طراحی قوی و خلاقانه، کتاب را چاپ کرد، صفحه‌آرایی می‌گویند.
انجام صفحه‌آرایی باعث می‌شود که توجه مخاطب به مطالب و به خصوص اشتیاق او در دنبال کردن موضوعات بیشتر می‌شود. چرا که صرف طراحی‌های جدید و خلاق در صفحه‌آرایی کتاب ضمن انتقال عالی مطلب به مخاطبان، باعث عدم خستگی آنان در طی زمان می‌شود.
امروزه به موازات پیشرفت علم و تکنولوژی، نرم‌افزارهای بسیاری برای انجام صفحه‌آرایی کتاب استفاده می‌شوند. اما باید توجه داشته باشید که در استفاده از این نرم‌افزارها به این ۷ نکته توجه کنید.
۵ نکته در صفحه‌آرایی کتاب
۱- انتخاب قطع مناسب در صفحه‌آرایی کتاب
اولین نکته در صفحه‌آرایی کتاب، توجه به قطع کتاب و اندازه صفحات آن است. اگر حجم کتاب شما زیاد است و تعداد صفحات آن بالا است، انتخاب قطع کوچک برای کتاب اصلاً مناسب نیست. درواقع این عدم تناسب بین قطع کتاب و تعداد صفحات باعث ایجاد مشکلاتی در زمان مطالعه کتاب خواهد شد. چرا که خواننده مجبور می‌شود برای نگه‌داشتن صفحه مدنظرش در کتاب، آن را با هر دو دستش بگیرد. بنابراین با توجه به تعداد صفحات کتاب، سعی کنید که یک قطع مناسب برای کتاب انتخاب کنید.
۲- توجه به فونت در صفحه‌آرایی کتاب
دومین نکته در صفحه‌آرایی کتاب، انتخاب یک فونت مناسب برای تایپ محتوای کتاب است. در حقیقت محتوا و موضوع هر کتاب یک فونت خاصی را لازم و ضروری می‌کند. به همین ترتیب باید براساس محتوای خاص یک کتاب، فونت صحیحی را برای تایپ آن استفاده کنید. در ضمن می‌توانید از حالت‌های بولد و ایتالیک برای ایجاد تفاوت در تایپ کلی متن و تأکید بر نکات ضروری کتاب استفاده کنید. رعایت فاصله مناسب بین خطوط متن در هنگام تایپ کردن نیز بسیار حائز اهمیت است. اگر فاصله خط بسیار کم باشد، در خوانایی کتاب و ظاهر صفحات مشکل به وجود خواهد آورد. اصل کلی برای سایز فونت در ایران سایز ۱۲ و ۱۴ و برای سطر هر صفحه نیز ۳۴ تا ۳۶ سطر می‌باشد. در صورت انجام خارج از این عرف و اصل کلی برای چاپ کتاب، چه کمتر و چه بیشتر، باعث ایجاد مشکل در خواندن کتاب خواهد شد.
۳- ضرورت هدر و فوتر در صفحه‌آرایی کتاب
هدر یا سرصفحه به‌صورت یک خط کوتاهی در بالای صفحه کتاب نوشته می‌شود که اطلاعاتی را در مورد نام کتاب، فصل، شماره صفحه و نام نویسنده را به خواننده ارائه می‌دهد. البته در بعضی از صفحه‌های آرایی کتاب، شماره صفحه در پایین نوشته می‌شود. فوتر و یا پانویس نیز برای توضیحات بیشتر در مورد یک لغت ناآشنا در متن کتاب استفاده می‌شود. در برخی از اوقات لازم است که در مورد یک لغت توضیح اضافه و کاملی در پانویس کتاب لحاظ شود و یا برخی از اصطلاحات به‌صورت معادل انگلیسی در پانویس ذکر شود. بنابراین هدر و فوتر، ۲ اصل اساسی و مهم در صفحه‌آرایی کتاب است.
۴- جاگذاری مناسب تصاویر و نمودارها در صفحه‌آرایی کتاب
اگر کتاب شما شامل تصاویر و نمودارهایی برای بیان بهتر محتوا است، باید به مکان مناسب آن در صفحه، کیفیت تصاویر و نمودارها و مرتبط بودن آنها با متن توضیحی توجه کافی داشته باشید. به‌طور مثال در کتاب کودک، حجم تصاویر باید بر متن مستولی داشته باشد و از همه مهم‌تر محتوا باید در بالای تصاویر نوشته شده باشد. درحالی‌که این سبک و روال کار برای کتاب‌های دیگر چون رمان، کتاب‌های آشپزی، کتاب‌های علمی و جغرافیایی و… کاملاً متفاوت می‌باشد. بنابراین صفحه‌آرایی کتاب باید سازگار با تصاویر و نمودارهای کتاب صورت گیرد و ارتباط مناسبی برای خواننده به وجود آورد.
۵- رعایت استاندارد حاشیه صفحات در صفحه‌آرایی کتاب
کتاب دارای ۳ حاشیه، حاشیه بالایی، حاشیه پایینی و حاشیه بیرونی است. حاشیه بالایی برای ارائه اطلاعات مربوط به نام کتاب، فصل، شماره صفحه و… استفاده می‌شود. حاشیه پایینی برای اعلام اتمام متن صفحه و ادامه متن در صفحه دیگر استفاده می‌شود. حاشیه بیرونی برای نگه‌داشتن کتاب و محل انگشتان خواننده است.
برای هر یک از این حاشیه‌ها که نقش خاص و متفاوتی نیز دارند، یک استاندارد تعیین شده و دقیق وجود دارد. به‌طور مثال برای حاشیه بیرونی در صفحه‌آرایی کتاب در قطع‌های رقعی ۲ سانتی‌متر از هر طرف و در قطع‌های وزیری این استاندارد ۲.۲ سانتی‌متر از ۲ طرف کتاب می‌باشد.
